جرایم رایانه ای چیست

اصولاً هر تکنولوژی جدیدی که در دنیا به وجود می آید، علاوه بر جنبه های مثبت و تاثیرات خوبی که بر آسایش و بهبود کیفیت زندگی نوع بشر می گذارد

، آثار سوء و مخربی نیز در پی خواهد داشت. با اختراع رایانه و اینترنت کیفیت زندگی بشر پیشرفت شایان ذکری نموده است. اما در این میان عده ای از افراد سودجو و فرصت طلب از این بستر ایجاد شده برای ارضای این حس سودجویی و فرصت طلبی خود استفاده کرده و اعمال مجرمانه ای مرتکب می شوند. به اینگونه جرایم که در بستر رایانه و اینترنت محقق می شوند، جرایم رایانه ای گفته می شود. قانونگذاران در کشورهای مختلف بر این شدند که قانون خاصی مختص به جرایم رایانه ای تصویب کنند تا بتواند جنبه بازدارنده برای مرتکبین این دسته از جرایم داشته باشد.

مرکز تخصصی وکالت و مشاوره حقوقی دادهومان

جهت مشاوره با وکیل جرائم رایانه ای

با شماره تلفن زیر تماس حاصل نمایید

قانون جرائم رایانه ای چیست؟

با گسترش وسایل ارتباط جمعی و همینطور پیشرفت تکنولوژی، ارتکاب اکثر جرایم از حالت سنتی خود خارج شده و با ابزار جدید همچون رایانه محقق می شوند. قانون گذار همگام با این تحولات سعی در به روزرسانی قوانین و جرم انگاری شیوه های جدید ارتکاب جرم دارد. به همین منظور در ایران نیز قانون جرایم رایانه ای مصوب سال ۸۸ مشتمل بر ۶۵ ماده و ۲۵ تبصره به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسیده است. سپس در قانون جرائم رایانه ای اصلاحاتی در سالهای ۹۲ و ۹۹ انجام شد که به قانون جرائم رایانه ای جدید معروف است.

ماده ۲۳ قانون جرایم رایانه ای

ماده۲۳:  ارائه دهندگان خدمات میزبانی موظفند به محض دریافت دستور کارگروه (کمیته) تعیین مصادیق مذکور در مادة فوق یا مقام قضایی رسیدگی کننده به پرونده مبنی بر وجود محتوای مجرمانه در سامانه های رایانه ای خود از ادامة دسترسی به آن ممانعت به عمل آورند. چنانچه عمداً از اجرای دستور کارگروه (کمیته) یا مقام قضایی خودداری کنند، منحل خواهند شد. در غیر این صورت، چنانچه در اثر بی احتیاطی و بی مبالاتی زمینة دسترسی به محتـوای مجرمـانه مزبور را فراهم کنند، در مرتبة نخسـت به جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریـال و در مرتبـة دوم به یکصـد میلیـون ریال تـا یک میلیـارد ریال و در مرتبة سوم به یک تا سه سال تعطیلی موقت محکوم خواهند شد تبصره: ارائه دهندگان خدمات میزبانی موظفند به محض آگاهی از وجود محتوای مجرمانه مراتب را به کارگروه (کمیته) تعیین مصادیق اطلاع دهند.

دادسرای جرایم رایانه ای

برای رسیدگی به جرایم رایانه ای دادسرای تخصصی به نام دادسرای جرایم رایانه ای ایجاد شده است. به منظور ثبت شکایت جرائم رایانه ای درخصوص جرایم رایانه ای و پیگیری آنها در تهران، باید با همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی خود و همینطور دلایل و مدارک شکایت، از جمله مانند پرینت حساب، پرینت اسکرین شات و …. به پس از ثبت شکایت خود در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به دادسرای جرائم رایانه ای تهران مراجعه نمایید. فلسفه وجودی دادسرای ویژه جرایم رایانه ای برای این است که به طور اختصاصی به این نوع پرونده ­ها رسیدگی شود و در واقع صلاحیت دادسرای جرایم رایانه ای محدود به جرایم خاص رایانه ای می باشد و شما می توانید از طریق این دادسرا پیگیری پرونده جرائم رایانه ای خود را انجام دهید.

مصادیق جرایم رایانه ای

با توجه به توضیحات فوق الذکر دانستیم که جرائم رایانه ای چیست و تابع کدام قانون است. در این قسمت سعی خواهد شد به بررسی مصادیق جرائم رایانه ای پرداخته و از جمله متداولترین جرائمی که در این حوزه واقع می شود را توضیح دهیم.

توهین در قانون جرائم رایانه ای

از جمله رفتارهایی که قانون گذار آن را هم در قانون مجازات اسلامی و هم در قانون جرایم رایانه ای جرم انگاری نموده است، توهین می باشد. توهین ساده در ماده ۶۰۸ قانون ت جرم انگاری شده و مجازاتی که برای آن در نظر گرفته شده، جزای نقدی درجه شش می باشد. توهین در قانون جرایم رایانه ای، در ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه ای به نحوه تلویحلی به این شکل اشاره شده است:” هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر و تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از یک ماه و نیم تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. تبصره: چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.” همانطور که ملاحظه نمودید مجازات توهین رایانه ای حبس یا جزای نقدی است. حال اگر این توهین مستهجن نیز باشد، مرتکب هم به حبس و هم به جزای نقدی محکوم خواهد شد. در صورتی که توهین به شکل ساده در فضای اینترنتی رخ دهند مشمول ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی خواهد بود.

کلاهبرداری در قانون جرایم رایانه ای:

کلاهبرداری رایانه ای در ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای اینگونه تعریف شده است:” هرکس به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند، علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال یا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.” بنابراین در این نوع از کلاهبرداری مرتکب مستقیماً انسانها را فریب نمی دهد، بلکه شخص از طریق تغییر داده یا ایجاد اختلال در سامانه سیستم، اینترنت و رایانه را دچار اختلال می کند و مال دیگری را می برد یا تحصیل مال، وجه، منفعت، خدمات و امتیازات مالی می نماید.

نشر اکاذیب در قانون جرایم رایانه ای:

جرم دیگری که می خواهیم در مورد آن صحبت کنیم، نشر اکاذیب رایانه ای می باشد. مطابق ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای این جرم اینگونه تعریف شده است:” هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه ای یا مخابراتی، اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان)، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.” بنابراین نشر اکاذیب رایانه ای مجازات دارد و مجازات آن حبس یا جزای نقدی و یا هر دوی آنها بنا بر صلاحدید قاضی می باشد.

 افترا در قانون جرایم رایانه ای:

افترا در قانون مجازات اسلامی به معنی نسبت دادن جرمی به دیگری می باشد؛ یعنی فرد جرمی را به دیگری نسبت می دهد، ولی نمی تواند آن را اثبات نماید. در قانون جرایم رایانه ای جرم افترا در ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای آمده است. ماده ۱۸ اعلام می دارد: ” …با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود…. .” در این قانون برای این جرم مجازات حبس یا جزای نقدی در نظر گرفته شده که همان مجازات نشر اکاذیب می باشد. البته اثبات افترای رایانه ای از اثبات افترای قانون مجازات اسلامی سخت تر می باشد.

برای کسب اطلاعات دقیق تر و دسترسی به وکیل پایه یک متخصص در حوزه جرایم رایانه ای، با ما از طریق خطوط دفتر در ارتباط باشید و از مشاوره های تخصصی در زمینه قانون جرایم رایانه ای بهره مند شوید.

مشاوره حقوقی با وکیل کیفری